Đề xuất tăng lương năm 2026: trả lương cao hơn cho người lao động, chi phí có thể quản lý được cho người sử dụng lao động
Họ tin rằng với việc tăng lương tối thiểu, người lao động sẽ có thêm thu nhập, trong khi các doanh nghiệp chỉ phải đối mặt với chi phí sản xuất tăng nhẹ.
Theo đề xuất, từ ngày 1 tháng 1 năm 2026, mức lương tháng tối thiểu ở mỗi khu vực sẽ tăng như sau:
Khu vực I: từ 4,96 triệu đồng đến 5,31 triệu đồng
Khu vực II: từ 4,41 triệu đồng đến 4,73 triệu đồng
Khu vực III: từ 3,86 triệu đồng đến 4,14 triệu đồng
Khu vực IV: từ 3,45 triệu đồng đến 3,7 triệu đồng
Điều này có nghĩa là mức tăng từ 250.000–350.000 đồng mỗi tháng, tương đương mức tăng trung bình là 7,2%.
Theo báo cáo đánh giá tác động của Bộ, với mức tăng 7,2%, mức lương tối thiểu vùng sẽ cao hơn khoảng 0,6% so với mức sống tối thiểu dự đoán vào năm 2026. Điều này có nghĩa là người lao động sẽ được hưởng lợi ngay từ đầu năm vì việc điều chỉnh dự đoán một phần mức tăng dự kiến của chỉ số giá tiêu dùng (CPI).
Tăng mức lương tối thiểu không chỉ giúp tăng thu nhập mà còn là công cụ đảm bảo an sinh xã hội, giúp người lao động đáp ứng các nhu cầu thiết yếu trong bối cảnh chi phí sinh hoạt ngày càng tăng.
Đây là yếu tố then chốt trong việc duy trì sự ổn định của lực lượng lao động và khuyến khích người lao động tham gia đầy đủ vào các chương trình bảo hiểm xã hội và bảo hiểm y tế.
Người ta ước tính rằng mức tăng lương tối thiểu 7,2% sẽ chỉ làm tăng chi phí sản xuất trung bình thêm 0,5–0,6%. Các ngành sử dụng nhiều lao động như dệt may và giày dép có thể có mức tăng cao hơn khoảng 1,1-1,2%. Tuy nhiên, đây vẫn được coi là mức có thể quản lý được và không gây gián đoạn lớn cho hoạt động kinh doanh.
Đáng chú ý là hầu hết các doanh nghiệp đều đã trả lương trên mức tối thiểu. Do đó, tác động thực tế sẽ chủ yếu ảnh hưởng đến những người lao động hiện có thu nhập dưới mức tối thiểu mới, mức lương của họ sẽ cần được điều chỉnh cho phù hợp.. Mức tăng chi phí chính của các doanh nghiệp sẽ đến từ việc tăng các khoản đóng góp bảo hiểm bắt buộc liên quan đến tiền lương.
Bộ cho biết cách tiếp cận này đảm bảo mức sống của người lao động được cải thiện trong khi các doanh nghiệp duy trì sản xuất ổn định và phục hồi sau thời kỳ khó khăn. Chính sách này được coi là sự chia sẻ lợi ích cân bằng, không bên nào chịu áp lực quá mức.
Tăng mà không bị gián đoạn
Ngoài tiền lương tháng, Bộ cũng đề xuất điều chỉnh mức lương tối thiểu theo giờ từ năm 2026 để đảm bảo tính nhất quán. Mức lương tối thiểu theo giờ được đề xuất là:
Khu vực I: 25.500 đồng
Khu vực II: 22.700 đồng
Khu vực III: 20.000 đồng
Khu vực IV: 17.800 đồng
Hiện tại, các mức giá này là:
Khu vực I: 23.800 đồng
Khu vực II: 21.200 đồng
Khu vực III: 18.600 đồng
Khu vực IV: 16.600 đồng
Mức lương tối thiểu theo giờ này là mức sàn hợp pháp cho các thỏa thuận lao động theo hình thức sắp xếp công việc linh hoạt hoặc bán thời gian. Hiện tại, mức lương này gần ngang bằng với mức lương thấp nhất trả cho người làm việc bán thời gian trong các nhà hàng, quán cà phê và các công việc tương tự.
Trên thực tế, hầu hết các doanh nghiệp đều đã trả bằng hoặc cao hơn các mức này nên mức tăng được đề xuất sẽ không làm tăng đáng kể chi phí lao động của họ.
Đối với người lao động, đặc biệt là nhân viên bán thời gian, việc tăng mức lương tối thiểu theo giờ giúp tăng cường sự bảo vệ pháp lý và chính thức công nhận các quyền của họ. Ngoài ra, việc chuẩn hóa việc chuyển đổi giữa lương tháng và lương giờ giúp ngăn chặn doanh nghiệp lợi dụng thay đổi cơ cấu lương để lách chính sách tiền lương. Nhờ đó, mối quan hệ lao động và mức lương ổn định có thể được duy trì tốt hơn.
Cân bằng lợi ích, nâng cao chất lượng lực lượng lao động
Việc điều chỉnh mức lương tối thiểu mang lại tác động xã hội đáng kể. Mức lương cao hơn thúc đẩy người lao động gắn bó với người sử dụng lao động, đồng thời giảm xung đột liên quan đến tiền lương, nguyên nhân chính gây ra tranh chấp và đình công tập thể.
Mức tăng thúc đẩy quan hệ lao động hài hòa, ổn định và tiến bộ, một yếu tố quan trọng để duy trì trật tự xã hội, đặc biệt khi thị trường lao động cần sự ổn định để tăng trưởng bền vững.
Một chuyên gia về lao động và tiền lương lưu ý rằng sự điều chỉnh này phản ánh nỗ lực cân bằng lợi ích giữa người lao động và doanh nghiệp. Việc tăng lương hài hòa khuyến khích tái cơ cấu lao động, thúc đẩy doanh nghiệp tăng năng suất và đầu tư vào công nghệ để tối ưu hóa chi phí.
"Về lâu dài, chính sách lương tối thiểu cũng nâng cao chất lượng lực lượng lao động, giúp thị trường lao động Việt Nam cạnh tranh hơn trong khu vực. Mức sống được cải thiện cho phép người lao động phục hồi năng lượng và cam kết lâu dài với người sử dụng lao động, thúc đẩy sự phát triển kinh tế xã hội bền vững", chuyên gia cho biết.
Nguyễn Lê
